Voorbij onderzoeksjournalistiek: een pleidooi voor oplossingen

Dit stuk van Blair Hickman en vele anderen hebben in de VS recent geleid tot het ontstaan van een beweging rond oplossingsjournalistiek – neem zeker eens een kijkje op hun website.

De New York Times publiceerde eerder een krachtig stukje onderzoeksjournalistiek van Danny Hakim, dat de vreselijke misbruiken en nalatigheid in psychiatrische instellingen voor ontwikkelingsgestoorden aan het licht bracht in de staat New York. De reportage begint met de dood van een 13-jarige autistische jongen die verbleef in het Oswald D. Heck Development Center (O.D. Heck). De schuldige: een verzorger. Om razend van te worden.

De berichtgeving van Hakim is meesterlijk en gedetailleerd. Lees maar. Ik hoop dat hij en zijn collega’s in de prijzen vallen voor die krachttoer.

Maar na het lezen overviel me de gedachte dat er iets ontbrak aan het verhaal.

Bergen informatie over het probleem, detail na detail over wat misgelopen was, de vernederingen en onachtzaamheid en de slagen – ik was woest.

Maar toen ik nadacht over hoe je dit probleem zou kunnen voorkomen – hoe de mindervaliden in die instellingen te helpen – viel ik stil. Je zou wat extra controles kunnen invoeren en een paar mensen kunnen ontslaan, veronderstel ik. Uitstekende journalistiek, maar het stuk benadrukte tegelijk waar we regelmatig tekort schieten: een puik exposé, maar amper een woord over hoe het beter kan en wat de oplossingen zijn. Sommige journalisten zullen zeggen “Dat is onze job niet. Wij brengen corruptie, wandaden en incompetentie aan het licht. Maar het is de maatschappij die met een oplossing op de proppen moet komen.”

Wij bij Dowser menen dat journalisten een stap verder moeten gaan. Als we energie gaan spenderen aan het opsporen van serieuze problemen – en zeker bij problemen die de integriteit en competentie van overheidspersoneel in twijfel trekken – dan moeten we ook voorbeelden bieden van hoe je zulke problemen aanpakken – en hoe ze momenteel opgelost worden in andere situaties.

Waarom? Omdat de pers een mechanisme moet zijn voor de zelfcorrectie van de samenleving. Dit is geen bijzonder nieuw of radicaal idee. Het is het hele idee achter onderzoeksjournalistiek.

Om een systeem te doen veranderen hebben mensen twee soorten informatie nodig: wat stuk is en hoe het te repareren. Hakim zijn reportage doet het uitstekend met de eerste helft van die som, maar de tweede helft ontbreekt. Dit is standaard voor de meeste nieuwsartikelen.

Hoe je zorgt dat grote instellingen en hun personeel goede dienstverlening bieden aan mensen met handicaps is een vraag die onze aandacht verdient en vereist. Het probleem bestaat al meer dan een eeuw, en de oplossing zal een pak meer aarde in de voeten moeten hebben dan louter wat institutioneel nazicht en overzicht. Hoe kiezen we mensen met het juiste temperament voor dit soort jobs? Hoe bouwen we evaluatiesystemen die mindervaliden een zeg geven in wie zijn job houdt en wie niet? Hoe kunnen we steun bieden aan klokkenluiders onder het personeel? Al deze vragen kunnen de weg wijzen naar een oplossing.

Heel wat instellingen, groot en klein, hebben deze problemen creatief opgelost. Elke discussie over wat moet gebeuren in de instellingen van de staat New York is onvolledig zonder deze casussen te verkennen en bij allerlei andere pragmatische overwegingen stil te staan. Het is niet voldoende om verontwaardiging op te wekken bij je lezers; ze moeten weten hoe ze die verontwaardiging constructief kunnen kanaliseren.

Dus: proficiat aan Hakim voor een uitstekende prestatie. Nu kan je deel twee van het verhaal aanvatten en ons laten weten, niet enkel wat de boosdoeners te wachten staat, maar wat nu moet (of kan) gebeuren. Hoe lossen we dit op, wat zijn de beste ideeën?

Er is een belangrijke rol weggelegd voor journalisten die ons kunnen gidsen van problemen naar oplossingen.