Schrijven zoals grote mensen

Het publicatiejaar zit er op voor de Vlaamse studentenbladen: Schamper, Dwars, De Moeial, Box en Veto.

Ze kunnen alle vijf rekenen op centen van de unief (of hogeschool) maar dat maakt een studentenblad runnen nog geen makkelijke taak. Je moet vrijwilligers weten te motiveren, advertenties ronselen, nieuwe leden die amper kunnen schrijven weten te kneden tot ze dat wel kunnen, op zoek gaan naar oude wachtwoorden omdat je IT-coördinator spoorloos is en cultuursnobs de redactie uitjagen. God, wat had ik een hekel aan cultuursnobs.

Maar de moeilijkste taak van al is doodgewoon een goed blad uitbrengen. En ik lees nog altijd soms een Dwars, een Moeial of een Veto, en jezus christus mijn redder, wat een wilde rit is dat telkens weer: van een diepgaand interview naar een column die zo slecht is dat het fysiek pijn doet, naar een concertbespreking zoals ik er al duizend gelezen heb, om gelukkig toch te eindigen bij een superbe fotoreportage.

Het einde van het publicatiejaar betekent meestal ook de verkiezing van een nieuwe hoofdredacteur en kernredactie, die tijdens de zomer een zee van tijd hebben om na te denken over wat ze volgend jaar beter willen doen. Mijn tip: neem jezelf serieus en verwacht van je redacteurs dat ze schrijven zoals de grote mensen dat doen, degene wiens job je later wil afpakken.

Jezelf serieus nemen betekent dat elke would-be-reporter één onderwerp kiest of krijgt toegewezen, bijvoorbeeld onderwijs, de studentenraden, de stad waarin je leeft, de rechtenfaculteit, wetenschap, whatever. Vervolgens, met dat onderwerp in de hand, zoek je uit wie de touwtjes in handen heeft. Je bemachtigt de nodige emailadressen en telefoonnummers. Ga naar de vergaderingen waar zij naartoe gaan. Zorg dat je aan de praat geraakt, en luister wat er leeft in de wandelgangen. Doe dat voor een week of twee, drie en je hebt meer artikelideeën dan je weg mee kan, over boeiender onderwerpen dan diezelfde oude troep van armzeteljournalisten.

En als je je blad serieus neemt, dan laat je elke redacteur dat doen, geen uitzonderingen.

Te saai, altijd hetzelfde? Niet als je merkt hoe goed je wordt in wat je doet. Bovendien, er houdt je niemand tegen om na een half jaar je notaboekje aan een opvolger door te geven en je zelf op iets anders te concentreren. Maar verdomme niet elke week.

Te moeilijk voor iemand die zijn eerste stappen zet in de journalistiek? Ik bedoelde dan ook helemaal niet dat niemand mekaar mag helpen. Maar je zal nooit leren werken als een onderzoeksjournalist als je ‘t nooit probeert.

Teveel moeite, geen zin om onderzoek te doen en — je zal lachen maar ik heb dit al te vaak gehoord — geen fut om mensen op te bellen? Begrijpelijk, niet iedereen wil de volgende Jill Abramson worden, maar stuur je stukjes dan per email door en blijf weg uit de redactievergadering. Spring gerust nog eens binnen voor een babbel of kom een pint meedrinken, maar je loopt in de weg tijdens de artikelverdeling en niemand zit te wachten op observaties als “ik vin da we kritischer moeten zijn over dinge” en voorstellen als “ik ben vorige week naar een concert geweest, ist goe as ik daarover iets schrijf?”

Toen ik bij Schamper zat was Tim Van der Mensbrugghe de grote kei in dit soort journalistiek, de mens waar jaren nadat hij wegwas nog steeds (soms notoire) verhalen over werden verteld. En Tim was een knappe reporter, maar ‘t is triestig dat hij soms de enige was. Zorg dat je redactie volzit met dat soort mensen. Als je ze niet vindt, dan kweek je ze.

Ik was zelf als hoofdredacteur het saaie managerstype, en ik beklaag me dat niet: iemand moet ervoor zorgen dat de boel niet in elkaar stuikt, ook al betekende dat dat ik zèlf nooit tot een goeie beat reporter ben uitgegroeid. Maar ten langen leste blijf je over met professioneel gerunde bladen die bizar genoeg het niveau van een schoolkrant niet overstijgen. Als hoofdredacteur of coördinator van een studentenblad, denk deze zomer eens na over hoe je dat kan vermijden.